De rol van endotoxinen bij oor- en staartnecrose bij varkens

12 jul 2022

Oornecrose maar ook staartbijten, staartontstekingen en staartverlies komen al jaren voor. Deze problemen worden in verband gebracht met verschillende risicofactoren, waaronder gebrek aan comfort, trauma door hokgenoten of de omgeving, verveling, onvoldoende activiteit, overbezetting, hoge luchtvochtigheid, te veel zonlicht, te hoge temperaturen, beperkt aantal eet- of drinkplaatsen, hergroeperen, foutieve voedersamenstelling, mycotoxinen, virussen en bacteriën. Het gaat nooit om één factor of mechanisme.

Rainer et al. (2021) beschreven een soortgelijk probleem, dat bekend staat als Swine Inflammation and Necrosis Syndrome (SINS). Zij stelden dat staartbijten bij varkens een uiting is van suboptimaal dierenwelzijn.  Volgens hun bevindingen is letsel aan staarten een veelvoorkomend fenomeen en wordt staartbijten beschouwd als ongewenst gedrag. De waargenomen laesies blijven niet beperkt tot de staart, maar komen ook voor op de oren, hielen, zolen, kroonranden, tepels, navel, vulva en snuit. De laesies treden zelfs op zonder tussenkomst van andere varkens; verbetering van de omgeving alleen biedt vaak geen oplossing. Behalve de factoren die hierboven zijn beschreven, kan een onjuiste hokconstructie of het niet tegelijk kunnen eten leiden tot confrontatie tussen dieren. Andere factoren die een rol kunnen spelen zijn: ziekte, ondervoeding, stimuli zoals bloed, genetische oorzaken en nog veel meer.

Voor wat betreft staartbijten suggereren Taylor et al. (2012) twee mogelijke verbanden tussen ziekte en staartbijten. Het meest logische mogelijke verband is de toename in staart- en oorgericht gedrag in dieren na een ziekte, wat erop duidt dan genezen dieren mogelijk een toegenomen neiging hebben om staartbijters te worden. Het andere mogelijke verband is indirect en heeft te maken met de toegenomen aandacht voor een ziek dier, waardoor het zieke dier mogelijk een groter risico loopt om slachtoffer te worden van staartbijten.

We kunnen stellen dat oor- en staartnecrose het gevolg zijn van een beperkte bloedcirculatie in het oor en de staart, waardoor de oorpunt of de staart afsterft. Staartlaesies zijn mogelijk niet alleen het gevolg van staartbijten, maar ook van ontstekingen en necrose - verschijnselen die zonder de tussenkomst van andere varkens kunnen optreden. Volgens onderzoek in verschillende delen van de wereld, wordt ziekte gezien als een van de risicofactoren voor staartbijten bij varkens. Eén hypothese voor de mechanismen waardoor ziekte het risico op een staartbijtuitbraak vergroot, is het effect van cytokinen op hormoon- en neurotransmitterniveaus. Deze zouden namelijk gedragsverandering kunnen veroorzaken.

In sommige onderzoeken bij pasgeboren dieren werden SINS-gerelateerde laesies aangetroffen op verschillende plaatsen van het lichaam, wat suggereert dat SINS in utero kan ontstaan. Histopathologisch onderzoek, waarbij een vasculaire ontsteking werd aangetroffen in neonatale biggen zonder laesies van de opperhuid, bevestigde dit.

In andere onderzoeken concludeerden Van Limbergen et al. (2017) dat staartnecrose in pasgeboren biggen verband kan houden met de blootstelling van de zeug aan mycotoxinen, zoals deoxynivalenol (DON) of ergotoxine. Dezelfde conclusie met betrekking tot laesies en necrose van de staart, oren en kroonranden in speenvarkens houdt mogelijk direct verband met mycotoxinen en LPS (lipopolysacchariden) in de melk van het moederdier. Tot op heden zijn er geen nauwkeurige dosis-responsstudies voorhanden waarmee de relatie tussen ingenomen mycotoxine- en LPS-niveaus en de klinische gevolgen daarvan in biggen en varkens van verschillende leeftijden - afgezet tegen verschillende mengverhoudingen en cofactoren - nauwkeurig kan worden gekwantificeerd. Mycotoxinen en LPS kunnen direct of indirect bijdragen aan het ontstaan van de ontsteking van bloedvaten in de getroffen delen van het lichaam. Sommige mycotoxinen kunnen een negatief effect hebben op de darmbarrière in biggen. Als deze darmbarrière wordt verstoord, kunnen endotoxinen uit het maagdarmkanaal via het darmslijmvlies (waar ze een ontstekingsreactie kunnen veroorzaken) het bloed bereiken. De doorbloeding van de oren, staart en poten wordt hierdoor aangetast, wat uiteindelijk kan leiden tot necrose.

Naast alle bovengenoemde veranderingen, kwamen Nordgreen et al. (2020) tot de ontdekking dat er een verband bestaat tussen LPS en gedragsverandering bij varkens.

Productiedieren staan gedurende hun levenscyclus continu bloot aan endotoxinen. Ook wordt er gesuggereerd dat de aanwezigheid van deze toxinen verband houdt met verschillende stofwisselingsstoornissen. Het is daarom essentieel dat er een effectieve strategie wordt ontwikkeld om de schadelijke impact van endotoxinen te elimineren om zo de economische verliezen voor boeren te beperken. Vanwege hun multifactoriële aard kunnen laesies niet van de ene op de andere dag worden opgelost. We denken echter wel dat het elimineren van mycotoxinen en endotoxinen mogelijk bijdraagt aan de oplossing. 

OPLOSSING

  • Toxinen tegengaan

Wanneer mycotoxinen/endotoxinen in het lichaam van de big terechtkomen, reageert het lichaam met een sympatische reactie die leidt tot vasoconstrictie van de perifere slagaders en tot de productie van cytokinen. Vitafix Spectrum kan verschillende soorten toxinen verbinden en op die manier de nadelige effecten van myco- en endotoxinen tegengaan.

  • Vrije radicalen opruimen

Biggen die lijden onder stress produceren een grote hoeveelheid vrije radicalen. Deze vrije radicalen vallen de 'tight junctions' van de darmbarrière aan waardoor pathogenen/toxinen makkelijk kunnen doordringen in de darmen. Vitanox ruimt deze vrije radicalen op voordat ze de darmen kunnen aanvallen. De big wordt op die manier beschermd tegen de meeste schadelijke effecten die gerelateerd zijn aan stress.

  • Het immuunsysteem ondersteunen

Oornecrose wordt vaak in verband gebracht met immunosuppressieve pathogenen zoals het circovirus, PRRS enz. C-vita ondersteunt het immuunsysteem, wat resulteert in een gezondere populatie. Gezondere biggen met een hogere immuunstatus zijn minder vatbaar voor oornecrose.

Ook interessant voor u

Vitafix®

Vitafix is een gamma van toxinebinders die een brede waaier van mycotoxines tegengaat.

C-vita

C-Vita is een mengsel van middellange keten vetzuren (MKVZ) met special focus op G+ micro-organismen.

Vitanox

Vitanox is een sterke natuurlijke antioxidant samengesteld uit speciaal geselecteerde polyfenolen.